भगवान शिव हिन्दू धर्मका प्रमुख देवतामध्ये एक हुनुहुन्छ, जसलाई त्रिदेवहरूमध्ये संहारकर्ता मानिन्छ। उहाँलाई महादेव, नीलकण्ठ, भोलनाथ, पशुपतिनाथ, शंकरजस्ता अनेकौं नामले पुकारिन्छ। शिवलाई संहारकर्ता भए तापनि उहाँ सृजनाका आधार पनि हुनुहुन्छ। शिवको आराधना गरेमा मानिसले आध्यात्मिक, मानसिक र भौतिक उपलब्धिहरू प्राप्त गर्न सक्छ।
शिवको आराधनाको महत्व
शिवको आराधना वैदिककालदेखि नै प्रचलित छ। विशेषगरी, महाशिवरात्रि, श्रावण मास, सोमबार, प्रदोष व्रतजस्ता अवसरहरूमा शिवको विशेष आराधना गरिन्छ। शिवलिंगलाई जल, दूध, बिल्वपत्र, चन्दन, धूप, दीप, र विभिन्न प्रकारका फलफूल चढाएर पूजन गरिन्छ। शिवको ध्यान, मन्त्र जप, रुद्राभिषेक तथा महादेवको कथा वाचन गर्दा मनोकामना पूरा हुने विश्वास गरिन्छ।
शिवको आराधनाका लाभहरू
१. आध्यात्मिक उन्नतिः शिवको आराधना गर्ने व्यक्तिले आध्यात्मिक उन्नति प्राप्त गर्दछ। ध्यान, योग, र मंत्र जपबाट मानसिक शान्ति प्राप्त हुन्छ।
२. पारिवारिक सुख–शान्तिः शिव परिवारका सदस्यहरूसँगै पूजिने भएका कारण उहाँको आराधनाले परिवारमा मेलमिलाप, प्रेम र समर्पण बढाउँछ।
३. स्वास्थ्य लाभः रुद्राभिषेक र महामृत्युञ्जय मन्त्रको जपले स्वास्थ्य सम्बन्धी समस्याहरू हट्ने विश्वास गरिन्छ।
४. धन–धान्य प्राप्तिः शिव कृपाले आर्थिक अभाव हटेर धनसम्पत्ति प्राप्त हुने मान्यता छ। विशेषगरी व्यापारीहरूले भगवान शिवको पूजन गर्छन्।
५. रोगमुक्ति र आरोग्यताः शिवलाई औषधीय गुणयुक्त भगवान मानिन्छ। उहाँको कृपाले रोगहरू हटेर दीर्घायु प्राप्त हुने जनविश्वास छ।
६. विवाह र दाम्पत्य जीवनमा सुधारः विवाह नहुने समस्या हटाउन र दाम्पत्य जीवनलाई सुखमय बनाउन विशेषगरी कुमारी कन्या तथा विवाहित महिलाहरूले महादेवको पूजन गर्छन्।
७. मोक्ष प्राप्तिः शिवको आराधना गर्दा जन्ममरणको चक्रबाट मुक्त हुने र मोक्ष प्राप्त हुने विश्वास गरिन्छ।
शिव आराधनाका प्रमुख उपायहरू
१. शिवलिंग पूजन
शिवलिंगलाई जल, दूध, गंगाजल, महादेव प्रिय बिल्वपत्र चढाएर आराधना गर्नुपर्छ। शिवलिंग पूजा गर्दा ‘ॐ नमः शिवाय’ मन्त्र जप गरेमा पुण्य प्राप्त हुन्छ।
२. महामृत्युञ्जय मन्त्र जप
महामृत्युञ्जय मन्त्र जप गर्दा रोग, संकट तथा अकाल मृत्यु टर्छ। मन्त्रः
“ॐ त्र्यम्बकं यजामहे सुगन्धिं पुष्टिवर्धनम्।
उर्वारुकमिव बन्धनान् मृत्योर्मुक्षीय मामृतात्।।”
३. रुद्राभिषेक
शिवको प्रसन्नता प्राप्त गर्न विशेषगरी श्रावण मासमा गङ्गाजल, दूध, दही, मह, घी, बेलपत्र, चन्दन आदिले अभिषेक गरिन्छ। रुद्राभिषेक गर्दा जीवनमा सुख, शान्ति र समृद्धि प्राप्त हुन्छ।
४. सोमबारको व्रत
सोमबार शिवको प्रिय दिन हो। यो दिन शिवको व्रत बस्दा विवाह, स्वास्थ्य तथा आर्थिक समृद्धिमा लाभ प्राप्त हुन्छ।
५. महाशिवरात्रि पर्व
महाशिवरात्रिमा शिवको रातभर जागरण, भजन–कीर्तन, ध्यान तथा व्रत बस्दा विशेष पुण्य प्राप्त हुने विश्वास छ।
शिव आराधनाले प्राप्त उपलब्धिहरू
१. आत्मज्ञान र मोक्ष प्राप्ति
शिव आराधना गर्ने व्यक्तिलाई आत्मज्ञान प्राप्त हुन्छ। महादेवले अर्जुनलाई गीता उपदेश दिएझैं, भक्तजनलाई मार्गदर्शन गर्न सधैं तत्पर रहनुहुन्छ।
२. शक्ति र साहसको वृद्धि
शिवको आराधना गर्ने व्यक्तिमा आत्मबल बढ्छ। उहाँको कृपाले डर, शंका, चिन्ता, तनाव हट्छ।
३. मनोकामना पूर्ति
महादेवलाई ‘आशुतोष’ भनिन्छ, जसको अर्थ छ – चाँडै प्रसन्न हुने। शिवको सच्चा भक्ति गर्ने भक्तहरूको इच्छाहरू शीघ्र पूरा हुन्छ।
४. ज्ञान र विद्या प्राप्ति
शिव जप गर्ने व्यक्तिमा स्मरण शक्ति, बुद्धि, र तर्कशक्ति वृद्धि हुन्छ। विद्यार्थीहरूले अध्ययनमा सफलता प्राप्त गर्न शिवको पूजा गर्नुपर्छ।
५. समाज सेवा र परोपकारको भावना
शिवभक्तहरूमा समाजसेवा, मानवता, दयालुता, तथा अहिंसाको भावना जागृत हुन्छ। महादेव स्वयं कृपालु भएकाले उहाँका भक्तहरू पनि परोपकारी हुन्छन्।
६. आध्यात्मिक ऊर्जा र मानसिक शान्ति
शिवको ध्यान गर्दा मानसिक तनाव हट्छ, जीवनमा शान्ति तथा ऊर्जा प्राप्त हुन्छ। योगीहरू महादेवको ध्यानमा लीन भएर मोक्ष मार्गतर्फ अग्रसर हुन्छन्।
७. नकारात्मक शक्तिबाट रक्षा
शिव आराधना गर्दा नकारात्मक शक्तिहरूको प्रभाव हट्छ। तान्त्रिक शक्ति, दुष्ट आत्मा, कालसर्प दोष, ग्रह दोष आदि निवारण गर्न महादेवको पूजन गरिन्छ।
भगवान शिवको आराधना मानसिक, भौतिक, आध्यात्मिक सबै दृष्टिकोणले लाभदायक छ। शिवको उपासना गर्नाले व्यक्ति कर्तव्यपरायण, साहसी, परोपकारी, र आध्यात्मिक उन्नत बन्छ। शिव भक्ति मात्र पूजा होइन, यो जीवनलाई उच्चस्तरमा पु¥याउने मार्ग पनि हो। शिवको कृपा प्राप्त गर्न सच्चा भक्ति, सेवा, तथा धार्मिक आचरणलाई अंगीकार गर्नुपर्छ। महादेवको आराधना गर्दा व्यक्ति सफल, सुखी र समृद्ध बन्न सक्छ। शिवभक्तहरूमाथि सधैं महादेवको कृपा रहोस् – हर हर महादेव!
