सागर गौतम, खुदुनाबारी ।
झापाको खुदुनाबारी–१ मा अवस्थित हचुमासा सामुदायिक वनले संक्रिय दिगो वन व्यवस्थापन गदै स्थानीय नागरिकको मानवीय जीविकोपार्जन सुधार सहित शिक्षा,गरिबी निवारण,वृक्षारोपण,सडक क्षेत्रमा समेत महत्वपूर्ण योगदान पु¥याइरहेको छ ।
सामुदायिक वनको आयश्रोतले स्थानीय स्तरका विकास निर्माणको काम,वृक्षारोपण,विपन्न परिवारलाइ घर निर्माण्को काम सहित वातावरणीय सन्तुलन कायम गर्ने नाङगा डाँडापाखा नदी किनारका आसपासमा क्षेत्रमा वृक्षारोपण गदै आएको हो । समूहको कार्ययोजना अन्तर्गत रहदै योजना बनाई कार्यन्वयन गदै सामुदायिक वनमा आश्रित उपभोतmाहरुको पनि सशतिmकरण र सचेतीकरण गरिरहेको छ । समूह सुसासन र पारदर्शितामा सधैंबह सचेत रहेको देखिन्छ ।
यस समूहले समुदाय नै संक्रीय भए त्यसबाट वनको दिर्गकालिन आर्थीक लाभ र विकास सम्भव हुन्छ भन्ने मान्यता राख्दै आएको छ । उपभोतmाहरुमा विकासको अपनत्व गराउदै यस समूहको कामको प्रगति सोझै देख्ने सकिन्छ । समुदायमा गरिबीको चपेटामा परेका घरधूरीहरु लाइ आ।ब। २०७२÷२०७३ को विनियोजित १० लाख रुपैंयाले समूहको गरिबी निवारण कोषबाट एकल महिला २ घरधूरी,विपन्न ३ घरधूरी,दृष्टिविहिन १ घरधूरीलाई अर्धपक्की १ तले घर निर्माण सम्पन्न गदै हस्थान्तरण गरिसकेको समूहका अध्यक्ष राम निरौलाले बताउनुभयो ।
समूहले वर्गीकरण गरेका एकल महिला, असक्त,दृष्टिविहिनहरुलाई दिएको सहयोग महत्वपूर्ण मान्न सकिन्छ । ७४९।४४ हेक्टरमा फैलिएको हचुमासा सामुदायिक वनले आफना उपभोतmाहरु लाई विद्युतको पंहुच पु¥याउने उदेश्यले सबै टोलटोलमा उज्यालो क्षेत्र बनाइसकेको छ । बजारको अभावमा यस क्षेत्रका बासिन्दा १० किलोमिटर पार गरेर शनिश्चरे,बिर्तामोड जानुपर्ने बाध्यता रहिआएको स्थानीयबासीन्दा बताउँछन् । स्थानीय उपभोतmाको समस्यालाई ध्यान दिदै हचुमासा सामुदायिक वनले १ बिघा १२ कठा जमिन खरिद गदै सोही ठाँउमा रहेको नमूना बजार व्यवस्थापन समितिलाई हस्थान्तरण गरेपछि अन्यत्र बजार जानुपर्ने बाध्यता समेत टरेको छ ।
समूहले शैक्षिक क्षेत्रमा लगानी गदै शिक्षाको ज्योती निरन्तर छरिरहेको देख्न सकिन्छ । गणेश नि।मा।वि। को लागि ७ कठ्ठा जमिन खरिद सहित भवन निर्माण गरिदिएको देख्न सकिन्छ । गणेश नि।मा।वि। मा निजि स्रोतको १ शिक्षकलाई अहिले पनि ११ हजार मासिक रकम दिएर विद्यालय संञ्चालनमा टेवा पु¥याइरहेको बताइएको छ । समूहले स्थानीय सिंहदेवी मा।वि। लाई पनि २० लाख रुपैया प्रदान गदै आरक्षण कोषले विद्यालय संञ्चालन भैइरहेको बताइएको छ ।
यस समूहले स्थानीय स्तरका मठमन्दिरलाइ संरुक्षण,संवद्र्धन र प्रवर्धन गर्नेको निम्ति शंकराचार्यपिठ मन्दिर साधुटार,गायत्री मन्दिर,सिंहदेवी मन्दिर,देवीथान मन्दिर,किरात साहित्य उत्थान संघ,मानव धर्म,मगर संघ,वृद्धा आश्रम लगायतका सामाजिक संघसंस्थालाई सहयोग गदै आएको छ । जि।वि।स।को प्रावधिक सहयोग र समूहको लगानीमा शकराचार्य मार्ग ८ फिटे रहेको थियो अहिले समूहले सो सडक ४ किलोमिटर विस्तार गरि ४० फिट चौडा सडक निर्माण गरेको समूहका सचिव अमर बस्नेतले बताए । यसै आ।ब।०७२÷०७३ समूहको विनियोजित रकमले वैकल्पिक मार्ग साधुटार रमिते गाँउदेखि वडा न।२ को सिमानासम्म २० फिटे सडक मर्मत निर्माण गरि सम्पन्न गरको छ । समूहले शाखा सडकमा रहेका खाल्डा खुल्डीमा मर्मत गदै सडक सुचारु गरि रहेको छ । जसले गर्दा हचुमासा सामुदायिक वनले खरिद गरेको ऐबुलेन्स विगत ७ वर्षदेखि उपभोतmाहरुको टोलटोलमा पु¥याई सेवा दिदै आएको छ ।
सिमित स्रोत साधनको अधिकतम उपयोग गदै हचुमासा सामुदायिक वनले खुदुनाबारी अर्जुनधारा नहर मर्मत संरक्षण गदै आएको छ । जिल्ला वन झापाको सहयोगमा वन क्षेत्रलाई हराभरा बनाउदै बहुउपयोगि प्रजातिका टिक,मलेसिंया साल,खयर,सिसौ,बाँस करिब २ हेक्टरमा वृक्षारोपण गरिसकेको छ । विरिङ आसपासमा चरिचराउ बन्द गराउदै समूहले २० हेक्टर जमिनमा वृक्षारोपण समेत गरिसकेको अध्यक्ष निरौला बताउनुहुन्छ । बारम्बार बारम्बार विरिङ नदीले बाँध फुाई धार परिवर्तन गरेको अवस्थामा १४ लाखको लागतमा जोखिम व्यवस्थापन र रोकथाम सूरक्षा पनि गरिसकेको छ । ७२ सय ५२ जना उपभोतmा संख्या रहेको यस समूहमा प्राकृतिक श्रोत र वनको दिगो व्यवस्थापन समूहले टोल टोलको उपभोतmालाइ उपस्थिती गराउदै सचेतिकरण गराउदै आएको छ ।
वैज्ञानिका वन व्यवस्थापनको निम्ति समूहले नेपालका विभिन्न क्षेत्रमा अध्ययन अवलोकन भ्रमण समेत गराउदै आएको छ । आवश्यकता हेरी वनको थिनिङ,पुनिङ झाडी सफाई गदै वनलाई हराभरा बनाउदै आएको छ । समूहको आय भने १ करोड ६८ लाख रहेको समूहले जनाएको छ । बचत भने ४३ लाख २३ हजार २ सय २३ रहेको जनाइएको छ । समूहको ऋण भने करिब १६ लाख ३७ हजार २ सय ३७ रुपैंया रहेको समूहका कोषाध्यक्ष नन्दलाल खनालले बताउनुभयो । ९३४ घरधूरी रहेको यस समूहमा १७ सदस्यीय कार्यसमिति सदस्य,७ हेरालु सहित सामुदायिक वनका उपभोतmाहरुले वनको संरक्षण गदै आएका लेखापाल श्री नेपालले बताए ।
