प्रतिकात्मक फायल फोटो गुगलबाट ।
नेपालमा व्यवसायी कृषि
विशेषतः नेपालमा अझै पनि हामीहरू व्यवसायी कृषिमा सक्षम छैनौ र त्यसका मूल कारण कृषि शिक्षामा विद्यार्थीहरूलाई प्रोत्साहन, आकर्षण गर्न नसक्नु, सरकारी नीति निर्माणका कुराहरूमा गफ धेरै काम कम हुनु अथवा यस्ता अन्य अनेक कारणहरू छन् । वर्षभरि परिवारलाई खान पुग्ने अन्नलाई भकारीमा थुपार्नु सम्म मात्र कृषि कार्यलाई सीमित गर्न हुँदैन, कृषिमा क्रान्ति ल्याउन जरुरी छ र कृषिलाई सरल पेसा नबनाएर यसलाई उद्योगका रूपमा परिभाषित गर्न जरुरी छ । हाम्रो कृषि पेसा र संलग्न कृषक एउटा सफल उद्यमी र समाजसेवी भएर पेसालाई आफू पनि बाँच्ने र समुदायसम्म गुणस्तरीय उत्पादन पुर्याउने एउटा उदाहरण नबनेसम्म हाम्रो कृषिमा परिवर्तन आउन सक्दैन ।
जागिर वा कृषि
नेपालीहरू वैदेशिक रोजगारप्रति आकर्षित हुन थालेपछि हाम्रा हलो र जूवाहरूमा खिया लाग्न थालेका छन्, गोरु र गोठ सुनसान भएको छ । भकारीबाट झिकेर खाइने धान चामलको साटो बोरामा पसलबाट अन्न आउन थालेको छ तर हाम्रो उब्जाशील खेत र माटोहरू बाँझै छन् । ती खेतहरूको अनि माटोको उचित प्रयोग गर्न सक्ने प्रविधि, पुँजी र सीप भएमा नेपालीहरू बिदेसिन पर्दैन थियो होला, यस तर्फ ध्यान दिन जरुरी छ ।
संसारमा कूल प्रयोग हुने अन्नमा एक तिहाई खेर जाने अनि फालिने तथ्याङ्क छ, यो दुर्भाग्य हो । भोकमरीग्रस्त क्षेत्रमा खान नपाएर मान्छेहरू भोक भोकै छाला र हड्डी मात्र भएर बाँचिरहेका छन्, जीवन रक्षा गर्न सक्ने खानेकुराहरू हामी खेर फालिरहेका पनि हुन्छौ, अन्नको महत्त्व बुझ्न जरुरी पनि छ । किनभने जब भोकको कुरा आउँछ, संसारमा कसैले पनि भोकै बस्न नपरोस् भन्ने कुरा सबै जनाको प्राथमिकतामा हुनपर्दछ ।
स्कुलको पाठ्यक्रममा पूर्वब्यवसायीक शिक्षाका रूपमा कृषि कार्य र औजारहरूका बारेमा शिक्षा दिने विषय हटाइएको धेरै भयो । आउँदा पुस्ताहरूलाई कृषि कार्य प्रति उत्सुकता जगाउन र ज्ञान बढाउन जरुरी छ । अबका दिनमा नेपाली माटोहरू व्यवसायी प्रकृतिमा खोस्रिने प्रणाली आउन्, देशमै कृषि औजारका कारखाना र अनुसन्धान कार्य पूर्वजीवित बनाइयोस् र कृषिलाई सहज कर्जा र पुँजी उपलब्ध हुन सकोस् । मझौलियाहरुको चलखेल कम होस र उत्पादक र उपभोक्ताबिच पारदर्शी सम्बन्ध कायम होस् । भूमिको वितरण पनि उत्पादन सहयोगी रूपमा होस, सिँचाइको सुविधा सरल होस अनि बजार व्यवस्थापन पनि न्यायोचित होस् ।
