दाङ । जिल्ला प्रहरी कार्यालय दाङबाट प्रहरी नायब उपरीक्षक (प्र.ना.उ.) ईश्वर थापाको नेतृत्वमा खटिएको टोलीले घोराही उप–महानगरपालिका–१३ सिर्जनशील टोलस्थित कुलबहादुर बस्नेतको घरमा कोठा भाडामा बस्ने तीनजनालाई लागुऔषधसहित पक्राउ गरेको छ।
पुस २४ गते साँझ करिब ७ बजे गरिएको खानतलासीका क्रममा, प्युठान स्वर्गद्वारी नगरपालिका–२ का ३९ वर्षीय निमबहादुर आले, प्युठान नौबहिनी गाउँपालिका–२ की २१ वर्षीया देउकली बुढामगर, र रोल्पा त्रिवेणी गाउँपालिका–७ का २९ वर्षीय प्रकाश घर्ती मगरलाई पक्राउ गरिएको हो।
प्रहरीले उनीहरू बस्दै आएको डेराकोठा तथा शरीर खानतलासी गर्दा भान्साकोठामा प्लास्टिकको ड्रमभित्र प्लास्टिकका बिभिन्न पोकाहरूमा राखिएको २४ किलो ७१० ग्राम तौल भएको लागुऔषध (चरेश) जस्तो पदार्थ फेला पारेको थियो। हाल पक्राउ परेका तीनैजनालाई नियन्त्रणमा राखी लागुऔषधसम्बन्धी कानूनी प्रक्रिया अघि बढाइएको छ।
दाङलाई लागुऔषध मुक्त बनाउनका लागि के गर्न सकिन्छ?
दाङ जिल्ला पछिल्लो समय लागुऔषध कारोबार र दुव्र्यसनको दृष्टिकोणले जोखिमपूर्ण क्षेत्र बन्दै गएको छ। यहाँ लागुऔषध उत्पादन, ओसारपसार, र प्रयोगका गतिविधि दिनप्रतिदिन बढ्दै गइरहेका छन्, जसले विशेष गरी युवा पुस्तालाई गम्भीर संकटमा पुर्याएको छ। दाङलाई लागुऔषध मुक्त जिल्ला बनाउन निम्न उपायहरू अवलम्बन गर्न सकिन्छः
१. कडा सुरक्षा व्यवस्था र निगरानी
सीमित स्थानहरूको निगरानीः दाङमा लागुऔषध ओसारपसार प्रायः दुर्गम क्षेत्रका गाउँ तथा कच्ची सडकहरूबाट हुने भएकाले ती क्षेत्रहरूमा प्रहरीको निगरानी सुदृढ गर्नुपर्छ।
चेकपोस्टको संख्या वृद्धिः संवेदनशील क्षेत्रहरूमा स्थायी चेकपोस्ट स्थापना गरेर नियमित जाँच गर्नु आवश्यक छ।
२. समुदाय–प्रहरी साझेदारी
स्थानीय समुदायलाई सक्रिय बनाउनेः समुदायका व्यक्तिहरूलाई लागुऔषध कारोबारबारे सूचना दिन प्रोत्साहन गरिनुपर्छ।
विश्वास निर्माणः समुदाय र प्रहरीले सहकार्य गर्न सहज हुने वातावरण तयार गरेर सूचना संकलनलाई प्रभावकारी बनाउन सकिन्छ।
३. विद्यालय र कलेजमा जनचेतना अभियान
लागुऔषधको हानिबारे शिक्षाः विद्यालय र कलेजका विद्यार्थीहरूलाई लागुऔषधको दीर्घकालीन असरबारे जानकारी गराउने।
अभिभावक र शिक्षकको भूमिकाः अभिभावक र शिक्षकलाई पनि सचेत बनाउँदै विद्यार्थीहरूमा हुन सक्ने दुव्र्यसनको रोकथामका लागि भूमिका खेल्न सिकाउनु।
४. रोजगार सिर्जना र सशक्तिकरण
युवाका लागि वैकल्पिक अवसरः युवाहरू लागुऔषध कारोबारमा आर्थिक अभावका कारण संलग्न हुने भएकाले तिनीहरूलाई वैकल्पिक रोजगारी र सीपमूलक तालिम दिनु महत्त्वपूर्ण छ।
उद्यमशीलता प्रवद्र्धनः स्थानीय तहले युवाहरूलाई साना व्यवसायका लागि आर्थिक सहायता र प्रोत्साहनको कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुपर्छ।
५. पुनस्र्थापना र परामर्श केन्द्रहरूको स्थापना
दुव्र्यसनमा फसेकाहरूलाई सहयोगः लागुऔषध दुव्र्यसनमा परेका व्यक्तिहरूलाई पुनस्र्थापना केन्द्रमा उपचार र परामर्श उपलब्ध गराउनु।
परिवारको भूमिकाः पुनस्र्थापित व्यक्तिलाई पुनः समाजमा एकीकृत गर्न परिवार र समुदायलाई जिम्मेवार बनाउने।
६. स्थानीय सरकारको अग्रसरता
नीति निर्माण र कार्यान्वयनः दाङको स्थानीय तहले लागुऔषध नियन्त्रणको लागि ठोस नीति निर्माण गरी त्यसको प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्नुपर्छ।
अभियान सञ्चालनः “लागुऔषधमुक्त दाङ” भन्ने नाराका साथ दीर्घकालीन अभियान चलाएर जनमानसलाई सचेत बनाउनुपर्छ।
७. सुराकी प्रणालीलाई प्रोत्साहन
लागुऔषध कारोवारमा संलग्न व्यक्तिहरूबारे सूचना दिने सुराकीहरूलाई गोप्य राखेर पुरस्कृत गर्नुपर्ने व्यवस्था गर्नुपर्छ।
दाङलाई लागुऔषधमुक्त जिल्ला बनाउने कार्य एकदिनमा सम्भव छैन। तर, कडा कानूनी कार्यान्वयन, समुदाय–प्रहरी सहकार्य, र युवाहरूलाई रोजगारी र सचेतनाको माध्यमबाट सही मार्गमा लैजान सकिन्छ। स्थानीय सरकार, सुरक्षा निकाय, र समुदायको संयुक्त प्रयासले दाङलाई लागुऔषधमुक्त क्षेत्र बनाउनु सम्भव छ।
“साझा प्रयास, लागुऔषधमुक्त दाङ“ भन्ने नारालाई आत्मसात गर्दै अगाडि बढ्नु आजको आवश्यकता हो।
