झापा । झापा जिल्लामा लागुऔषध ओसारपसार र व्यापार तीव्र रूपमा बढ्दै गएको छ। पछिल्लो उदाहरणका रूपमा बुद्धशान्ति गाउँपालिका–४ बर्नेस्थित मेची राजमार्गबाट सशस्त्र प्रहरीले १६३६ किलो गाँजासहित दुई मिनी ट्रक नियन्त्रणमा लिएको छ। यस घटनाले झापा लागूऔषध ओसारपसारको केन्द्र बन्दै गएको पुष्टि गर्छ।
सशस्त्र प्रहरी बल, नेपाल नं. १ बराह बाहिनी मुख्यालय र नं. २ गण झापा मातहतका सुरक्षाकर्मीहरूको संयुक्त टोलीले विशेष सूचनाका आधारमा इलामबाट झापा आउँदै गरेका को १ ख ५००१ र प्र १–०२–००२ ख ०५८४ नम्बरका ट्रक नियन्त्रणमा लिएको थियो। ट्रकमा ५७ वटा बोरामा राखिएको ठूलो परिमाणको गाँजा भेटिएको छ। यो कार्यमा संलग्न धनकुटाका २८ वर्षीय महेश राई र इलामका ३७ वर्षीय गंगाबहादुर बस्नेत पक्राउ परेका छन् भने अन्य दुई जना फरार भएका छन्।
झापा किन लागूऔषध कारोबारको केन्द्र बन्दैछ ?
झापा भौगोलिक रूपमा भारतसँग सीमा जोडिएको जिल्ला हो। खुला सिमाना, तस्करीमा संलग्न गिरोहहरूको सक्रियता र कमजोर अनुगमनका कारण यो जिल्ला लागुऔषध तस्करीका लागि सहज मार्ग बन्न पुगेको छ। गाँजाको अवैध उत्पादन, ओसारपसार र भारत लगायतका तेस्रो देशमा तस्करी बढ्दै जानुले झापालाई उच्च जोखिमयुक्त क्षेत्र बनाइदिएको छ।
प्रशासनको मात्र प्रयास पर्याप्त छैन
यस्ता घटनाले प्रशासनलाई लागुऔषध नियन्त्रणका लागि थप सतर्क रहन सन्देश दिएको छ। तर, सुरक्षा निकायको मात्र प्रयास पर्याप्त छैन। समाजका विभिन्न तह र तप्का लागुऔषध नियन्त्रणमा सचेत हुन आवश्यक छ। खासगरी, युवा पुस्ता लागूऔषधको प्रयोगमा तानिँदा उनीहरूको भविष्य अन्धकारमय बन्दै गएको छ। विद्यालय, कलेज, अभिभावक तथा सामाजिक संघसंस्थाले सचेतनामूलक कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरेर लागूऔषध दुर्व्यसन तथा यसको व्यापारविरुद्ध अभियान चलाउन जरुरी छ।
नागरिक समाजको भूमिका
नागरिक समाज, सामुदायिक प्रहरी, सञ्चारमाध्यम, विद्यालय तथा युवा क्लबहरू मिलेर लागुऔषध नियन्त्रणको अभियान सञ्चालन गर्नुपर्ने देखिन्छ। सामुदायिक निगरानी, सुराकी प्रणालीको विकास, अभिभावक तथा युवाबीच संवाद र सचेतनामूलक कार्यक्रमले मात्र यस्तो अपराध नियन्त्रण गर्न सकिन्छ। यदि नागरिक समाजले चासो नदेखाउने हो भने झापा मात्र होइन, अन्य जिल्लाहरूमा पनि लागुऔषध तस्करीको समस्या झन् विकराल बन्न सक्छ।
सुरक्षाको कडाइ आवश्यक
प्रशासनले सीमाक्षेत्रमा सुरक्षा कडाइ गर्दै लागुऔषध कारोबार नियन्त्रणका लागि नियमित अनुगमन, निगरानी तथा कारबाहीलाई तीव्र बनाउनु आवश्यक छ। नेपाल–भारत सीमा नाकाहरूमा थप सुरक्षा जाँच, गोप्य सूचनाको आदानप्रदान तथा आधुनिक प्रविधिको प्रयोगबाट मात्र तस्करी नियन्त्रण गर्न सकिन्छ।
हाल पक्राउ परेका व्यक्तिहरूलाई झापा जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा बुझाइ आवश्यक कानुनी प्रक्रिया अघि बढाइएको छ। फरार रहेका अन्य व्यक्तिहरूको खोजी कार्य जारी रहेको प्रहरीले जनाएको छ।
झापामा दिनप्रतिदिन लागुऔषध ओसारपसारका गतिविधि बढ्दै जानु गम्भीर विषय हो। यदि यसलाई समयमा नै रोक्न नसकिए, यो समस्या अझ विकराल बन्न सक्छ। सुरक्षा निकाय, स्थानीय प्रशासन, नागरिक समाज तथा युवाहरू मिलेर लागूऔषध नियन्त्रणको अभियान सञ्चालन गर्न आवश्यक छ। सामाजिक सचेतना, कडा कानुनी कारबाही र सामुदायिक निगरानी प्रणाली लागू नगरेसम्म झापा लगायतका सीमावर्ती क्षेत्रमा लागुऔषध ओसारपसारको चुनौती कम हुने देखिँदैन।
