झापाको अर्जुनधारा जलेश्ररधाममा ४२ औं अनुश्ठान आयोजना हुने भएको छ । मंसीर ८ गतेदेखि अष्टोत्तरशत् (१०८) श्रीमद् भागवत महापुराण हुने भएको हो । १०८ जना आचार्यद्वारा १०८ जना यजमानले अलगअलग बसेर विधी पूर्वक पुराण सुन्ने अबसर प्रदानगराउने तयारी गरिएको धामसमितिका अध्यक्ष नविनकुमार गट्टानीले जानकारी दिए ।
अर्जुनधारा धार्मिक र सांस्कृतिक दृष्टिले महत्त्वपूर्ण स्थल मानिन्छ। यही धार्मिक महत्त्वको आधारमा अर्जुनधारामा भव्य १०८ भागवत पुराणको आयोजन गर्न लागिएको छ। यस आयोजनको मुख्य उद्देश्य दुई करोडको अक्षयकोष पुर्याउने, धार्मिक जागरण, आध्यात्मिक चेतना, र समाजमा शान्ति, प्रेम, र सहयोगको भावना फैलाउनु हो।
१०८ भागवत आयोजनको उद्देश्य र महत्त्व :
अर्जुनधारामा १०८ भागवत आयोजना गर्नुको उद्देश्य दुई करोडको अक्षयकोष पुर्याउने, क्षेत्रीय वासिन्दालाई धार्मिक शिक्षा र संस्कारसँग परिचित गराउनु, समाजमा नैतिक र सांस्कृतिक चेतना फैलाउनु, र नयाँ पुस्तामा हिन्दू धर्मको परम्परागत मूल्य र शिक्षाहरूको सन्देश प्रवाह गर्नु हो। यस धार्मिक आयोजनले क्षेत्रका भक्तजनहरूलाई आध्यात्मिक लाभ प्राप्त गराउने विश्वास छ, जसले व्यक्तिगत, पारिवारिक र सामाजिक जीवनमा सकारात्मक प्रभाव पार्नेछ।
१०८ भागवतको महत्व र आयोजनको विधि :
१०८ भागवत हिन्दू धार्मिक परम्परामा अत्यन्त महत्वपूर्ण स्थान ओगट्ने कथा प्रवचन पद्धति हो। यसको आयोजन विभिन्न धार्मिक र सांस्कृतिक अवसरहरूमा गरिन्छ। यो विशेषतः श्रीमद्भागवत पुराणमा आधारित हुन्छ, जसलाई भगवान श्रीकृष्णको महिमा र शिक्षाहरूको सारको रूपमा लिइन्छ। १०८ भागवतको उद्देश्य ज्ञान, भक्ति, र धर्मको मार्गदर्शन दिने हो, जसले समाजमा सकारात्मक ऊर्जा, प्रेम, र एकता पैदा गर्छ। यो लेखमा १०८ भागवतको महत्त्व र यसलाई आयोजन गर्दा ध्यान दिनुपर्ने विधिहरूको बारेमा विस्तृत जानकारी दिइएको छ। अर्जुनधारामा पहिलो पटक यो अनुश्ठान आयोजना हुने भएको छ ।
१०८ भागवतको महत्त्व
१, आध्यात्मिक जागरणस् १०८ भागवतको मुख्य उद्देश्य आध्यात्मिक जागरण हो। यसको श्रवण, पाठ, र विचारबाट व्यक्ति धार्मिक ज्ञानको प्राप्ति गर्दछ र आफ्नो आध्यात्मिक जीवनलाई उन्नत बनाउन सक्छ। भागवत पुराणमा भगवान श्रीकृष्णको जीवन, शिक्षाहरू, र विभिन्न लीला विवरण गरिएको छ, जसले भक्तजनलाई धर्म, सत्कर्म, र ज्ञानको महत्त्व बुझाउँछ।
२, सदाचारको प्रवर्तनस् भागवत पुराणले केवल आध्यात्मिक शिक्षा मात्र होइन, नैतिक आचरणको पाठ पनि दिन्छ। श्रीकृष्णका कथाहरूमा सत्य, अहिंसा, प्रेम, र करुणा जस्ता गुणहरूको वर्णन छ, जसले मानिसलाई सदाचारी जीवनयापनको प्रेरणा दिन्छ। समाजमा नकारात्मकता घटाउन, सकारात्मक प्रवृत्ति बढाउन र मानव कल्याणको उद्देश्य राख्न १०८ भागवतको आयोजन गरिन्छ।
३, सांस्कृतिक संरचनास् हिन्दू धर्मका विभिन्न अवसरहरूमा १०८ भागवतको महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ। यो कथा श्रवण र प्रवचन परम्परा विभिन्न जातीय समूह र क्षेत्रीय समुदायलाई एकीकृत गर्ने माध्यम हो। सामूहिक रूपमा गरिएको भागवत कथा प्रवचनले समाजमा सामूहिक भावना र एकता पैदा गर्छ, जसले समाजको स्थायित्व र प्रगति कायम राख्न मद्दत गर्छ।
४, धार्मिक परम्पराको प्रवर्धनस् १०८ भागवत एक परम्परागत पद्धति हो, जसले हिन्दू धर्मको धार्मिक परम्परा र संस्कारलाई जोगाउन मद्दत गर्छ। यसलाई प्रायः जेष्ठ व्यक्तिहरू वा गुरुहरूले आफ्ना अनुयायीहरूलाई सिकाउँछन्, जसबाट धार्मिक ज्ञान पुस्तान्तरण हुन्छ। यस प्रकारका धार्मिक कार्यहरूले नयाँ पुस्तामा धर्मप्रतिको आस्था कायम गर्न मद्दत पुर्याउँछ।
५, आर्थिक सहयोग र समाजसेवास् भागवत कथा र प्रवचनका क्रममा आर्थिक संकलन पनि गरिन्छ, जसलाई विभिन्न समाजसेवी कार्यहरूमा प्रयोग गरिन्छ। उदाहरणका लागि, विद्यालय, स्वास्थ्य केन्द्र, अनाथालय जस्ता सामुदायिक संस्थाहरूलाई सहयोग गर्न यस्तो संकलन खर्च गरिन्छ। यसरी १०८ भागवतले धार्मिक कार्य मात्र नभएर सामाजिक उत्तरदायित्व निर्वाह गर्ने कार्यमा पनि योगदान पुर्याउँछ।
१०८ भागवत आयोजनको विधि
१०८ भागवत आयोजनका लागि निश्चित विधि र चरणहरू पालन गर्नुपर्ने हुन्छ, जसले यसको पवित्रता र धार्मिक महत्त्वलाई कायम राख्छ। यी विधिहरू यसप्रकार छन्स्
१, स्थान चयनस् १०८ भागवतको लागि पवित्र, स्वच्छ र शान्त स्थानको चयन गर्नु महत्त्वपूर्ण छ। प्रायः मन्दिर, धार्मिक स्थल, वा यजमानको घरमा यसको आयोजन गरिन्छ। स्थान चयन गर्दा त्यसको धार्मिक वातावरण र शान्ति कायम राख्न विशेष ध्यान दिनुपर्छ।
२, कथाकारको चयनस् १०८ भागवत कथा वाचनका लागि योग्य र अनुभवी कथाकार आवश्यक हुन्छ। कथाकारले भागवत पुराणको पूर्ण ज्ञान राख्नुपर्नेछ र प्रवचनको प्रभावकारी विधि जान्नुपर्नेछ। कथा सुनाउनुअघि पवित्रता र धार्मिक नियमहरूको पालना गरेर, कथाकारले पवित्र माटो ९मृत्तिका०, तुलसी, र श्रीकृष्णको प्रतिमालाई साक्षी राखेर कथा सुनाउन थाल्नुपर्छ।
३, पारायण विधिस् १०८ भागवतको कथा सात वा नौ दिनसम्म सञ्चालन गरिन्छ। यसमा नियमित रूपमा भागवत पुराणका विभिन्न अध्यायहरू ९सप्ताहिक वा नवाह० अध्ययन गरिन्छ। प्रायः कथा श्रवणका लागि बिहान र बेलुका दुई सत्रमा कथा सुनाइन्छ। प्रत्येक दिनको कथा सकिएपछि आरती, भजन, र प्रसाद वितरण गर्ने गरिन्छ।
४, सङ्कल्पस् १०८ भागवत आरम्भ गर्नुअघि कथाकार र यजमानले सङ्कल्प गर्नुपर्छ, जसमा भगवान श्रीकृष्ण र भागवत पुराणको महिमा उल्लेख गरिन्छ। सङ्कल्प विधिमा कथाकारले यजमानसँगको शुद्ध आस्थालाई साक्षी राखेर कथा सफलतासाथ सम्पन्न गर्ने प्रतिज्ञा गर्दछ।
५, धूप-दीप र तुलसी पूजनस् भागवत कथा सुरु गर्नुअघि र समाप्तिमा धूप, दीप र तुलसीको पूजा गरिन्छ। यसले धार्मिक कार्यलाई शुभ र सफल बनाउन मद्दत पुर्याउँछ। तुलसीलाई श्रीकृष्णको प्रतीक मानिन्छ र यसको पूजाले पवित्रता कायम राख्न मद्दत गर्छ।
६, कथाको क्रम र विषयवस्तु चयनस् १०८ भागवतमा १२ स्कन्धहरू ९अध्यायहरू० लाई उचित क्रममा पढ्नुपर्ने हुन्छ। प्रत्येक दिनका कथाहरूमा प्रमुख घटनाहरू, शिक्षाहरू, र प्रतीकहरूको बारेमा चर्चा गरिन्छ। उदाहरणका लागि, श्रीकृष्णको जन्म, बाल लीला, गोवर्धन पूजा, र गीता उपदेश जस्ता कथाहरू समावेश गरिन्छ। यो क्रम पालना गर्दा कथा सजिलै बुझ्न र संगठित हुन मद्दत गर्छ।
७, भजन(कीर्तनस् भागवत कथा प्रवचनका क्रममा भक्तजनहरूलाई भजन र कीर्तनमा सामेल गराइन्छ। श्रीकृष्णको भजन गाएर कथा प्रवचनको वातावरणलाई भक्तिमय बनाउन सकिन्छ। यसले कथा सुन्ने भक्तजनहरूलाई सामूहिक रूपमा भगवानप्रति भक्ति भाव प्रकट गर्ने अवसर प्रदान गर्छ।
८, प्रसाद वितरणस् कथा समाप्त भएपछि उपस्थित सबैलाई प्रसाद वितरण गरिन्छ। प्रसादलाई पवित्र मानिन्छ, र यसले कथा श्रवणको पुण्यफल प्राप्त गर्ने विश्वास गरिन्छ। प्रसादमा साधारणतया फलफूल, मिठाइ, वा पकाइएको भोजन राखिन्छ, जसलाई सम्पूर्ण भक्तजनहरूलाई दिन्छन्।
९, समापन विधिस् १०८ भागवतको अन्तिम दिन विशेष पूजा आराधना गरिन्छ। यसमा कथा समाप्तिको लागि विशेष मन्त्रोच्चारण, आरती, र हवन गरिन्छ। अन्त्यमा, कथाकार र यजमानले कथा सफलतासाथ सम्पन्न भएकोमा धन्यवाद व्यक्त गर्छन् र भगवान श्रीकृष्णको कृपाका लागि प्रार्थना गर्छन्।
१०८ भागवत हिन्दू धर्ममा मात्र होइन, सम्पूर्ण समाजमा पनि अत्यन्त प्रभावकारी भूमिका निभाउँछ। यसले धार्मिक, आध्यात्मिक, र नैतिक जागरण गराउँदै समाजमा शान्ति, प्रेम, र सहकार्यको भावना जगाउँछ। १०८ भागवतको प्रभाव केवल व्यक्तिको जीवनमा सीमित नभई परिवार र समाजमा पनि महत्त्वपूर्ण हुन्छ। यसको आयोजना गर्दा सबै विधिहरूको पालना गर्नाले कथा प्रवचन सफलतासाथ सम्पन्न गर्न सकिन्छ र धर्म, भक्ति, र आत्मिक चेतना प्राप्त गर्न मद्दत पुग्छ।
