नेपालमा विभिन्न प्रकारका खुर्सानी पाइन्छन्, जसमा लोकल जात तथा विदेशी जातसमेत समावेश छन्। यहाँ प्रायः पाइने प्रमुख खुर्सानीका जातहरू निम्न प्रकारका छन्:
१. लोकल जातका खुर्सानी:
यी परम्परागत रूपमा खेती गरिएका तथा स्वदेशी जातका खुर्सानी हुन्।
-
अक्षे खुर्सानी – निकै तिखो हुन्छ, विशेष गरी पहाडी क्षेत्रमा पाइन्छ।
-
ढेँडो खुर्सानी – गोलो आकारको र मध्यम तीखोपन भएको खुर्सानी।
-
ज्योमिरा खुर्सानी – पहेँलो र रातो रंगको, मध्यम तीखोपन भएको।
-
टिम्मुर खुर्सानी – खासै तिखो नभए पनि सुगन्धित हुन्छ।
-
बोडी खुर्सानी – सानो, हरियो रंगको हुन्छ र अचारका लागि उपयुक्त मानिन्छ।
२. उन्नत जातका खुर्सानी:
नेपाल कृषि अनुसन्धान परिषद् (NARC) तथा अन्य संस्थाहरूले विकास गरेका उन्नत जातहरू:
-
काजु खुर्सानी – औषधीय गुण भएका कारण लोकप्रिय।
-
कन्दारी खुर्सानी – तीखोपन अत्यधिक हुन्छ, जडीबुटीमा पनि प्रयोग गरिन्छ।
-
सन्दे खुर्सानी – राम्रो उत्पादन दिने, मध्यम तिखोपन भएको जात।
-
एन.एस. १२ (NS 12) – व्यावसायिक उत्पादनका लागि उपयुक्त।
३. विदेशी जातका खुर्सानी:
नेपालमा आयात भएका वा व्यावसायिक रूपमा उत्पादन गरिएका केही विदेशी जातहरू:
-
भुट जोलोकिया – विश्वकै तिखो खुर्सानीहरूमध्ये एक, भारतको असमबाट आएको।
-
क्यारोलिना रीपर – हालसम्मकै सबैभन्दा तिखो खुर्सानी मानिएको, व्यावसायिक रूपमा परीक्षण भइरहेको।
-
ह्याबानेरो (Habanero) – मध्यम तिखो, सुगन्धित तथा स्वादिलो।
-
सिरेनो खुर्सानी (Serrano) – मुख्य रूपमा सस तथा अचार बनाउन प्रयोग गरिन्छ।
नेपालमा हावापानी र भौगोलिक विविधता भएकोले विभिन्न प्रकारका खुर्सानी उत्पादन गर्न सकिन्छ। तपाईँलाई कुन प्रकारको खुर्सानीबारे बढी जानकारी चाहिएको हो?
