नेपालमा कृषि पेशा बाट खासै आम्दामी हुदैन्, के गर्नु खेती भनेर निरासाजनक गफगर्दै हिड्नेहरु पनि यही समाजमा रहेका छन् । कृषि पेशाबाट राम्रै आम्दामी गरेर खुसीका साथ आफ्नो परिवार चलाउने साना कृषकहरु पनि यही समाजमा धेरै छन् । त्यस्तै एक कृषक हुँन् इलाम रोङ गाउँपालिका ४ किटेनीका रत्न लेप्चा ।
उत्तर दक्षिण मेची राजमार्ग अन्र्तरगत पर्ने किटेनी भन्ने ठाउँबाट पूर्व पट्टिको भिरालो गहिरो ठाउँमा बाह्रै महिना कृषि कर्ममा मस्त रहदै आएका रत्न लेप्चा ठुलो क्षेत्रफलमा कृषि गर्ने कृषक होइनन् । उनी साना कृषक हुन्, तर व्यवसायिक कृषक हुन् । रत्न लेप्चाको आफ्नो घर बाहेक १३ रोपनी जग्गा रहेको छ । रत्नले त्यो जमिनलाई सदुपयोग गरेर मौसमी र वेमौसमी तरकारी खेती गर्दै आएका छन् ।
यतीवेला रत्नको बारीमा करेला फलेको छ । काक्रा भने उनले बिक्री गरिसकेका छन् । काक्रा मात्र एक लाख रुपैंया भन्दा धेरै मुल्यमा बिक्री गरेको उनिले प्रफुल्ल मुद्रामा बताए । उनको बारीमा यतीवेला टमाटर, खोर्सानी, सिवी, अम्रिसो, अधुवालगायतको बालीहरु कतै लहलह भएका छन् त कतै फल लागेर कान्लामा झुली रहेका छन् । एक बर्षमा रत्नले कती रुपैंयाको तरकारी बिक्री भयो भनेर उनले एकिन हिसाव राखेका छैनन्, तर सरदर पाँच लाखको तरकारी जन्य बस्तुहरु विक्री गर्ने गरेको कृषक रत्नले बताए ।
टनेल बनाएर लगाईएको करेला लटरम्भ भएर फल्नेक्रम सुरु भएको छ । रत्नले दुई लटमै १५ हजार रुपैंया करेला बाट समाएका छन् । रत्न कृषक मात्र बनेर आफ्नो उत्पादन कुन व्यापारीले किनिदेला भनेर भर परेर बस्ने कृषकमा पर्दैनन्, उनि आफूले उत्पादन गरेको वस्तु उपभोक्ता समक्ष पुर्याएर आफै बेच्ने गरेका छन् । त्यसो गर्दा विचौलियाले खाने आम्दामी पनि रत्नकै गोजीमा पर्ने गरेको छ ।
पुर्खाको पालादेखि तरकारी खेती गर्दै आएको रत्न लेप्चाको ७ जनाको परिवार रहेको छ । कृषि कर्ममा भने उनि र उनकी श्रीमती खटिने गरेका छन् । उनका बुवा पहिलेका नामी कृषक हुन् अहिले वृद्ध अवस्थामा रहेका छन् काम गर्न सक्दैनन् । चारजना छोराछोरीहरु विद्यार्थी हुन् ।
रत्नलगायत उनका अरु दुई दाजुभाईहरुले पनि कृषि पेशा नै गर्दै आएका छन् । सो ठाउँमा हजुरबुवा देखि अहिले सम्म आईपुग्दा चार पुस्ता एक सय बर्ष भन्दा धेरै समय यसै ठाउँमा बसोबास गर्दै आएको रत्न लेप्चाको भनाई रहेको छ ।
पहाडको जमिन त्यसै रसिलो जता जे लगायो त्यतै फलीहाल्ने भएकाले तराईमा भन्दा पहाडमा तरकारी खेती राम्रो हुने गरेको छ । पछिल्लो बर्ष वेमौसमी बन्दाकोपीको उत्पादनको मुख्य उर्भरभूमी पूर्वमा इलाम र धनकुटा बनेको छ । त्याहाँबाट मात्र बार्षिक करोडौंको तरकारी उत्पादन हुने गरेको छ ।
