ठेकुवा एक परम्परागत नेपाली मिठाई हो, विशेष गरी छठ पर्वमा यसको महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ। यो साधारणतया गहुँको पिठो, चिनी वा गुड, घिउ, र सुक्खा मेवाको प्रयोग गरेर बनाइन्छ। यसको स्वाद मीठो, कुरकुरो र विशेष हुन्छ। ठेकुवा बनाउने तरिका र यसको उपयोगिताबारे जानकारी तल दिइएको छ।
ठेकुवा बनाउने विधि
सामग्रीः
गहुँको पिठो – २ कप
चिनी वा गुड – १ कप (तपाईंको चाहनाअनुसार)
घिउ – २ टेबलस्पून (सजिलो मोल्डिंगको लागि)
पानी वा दूध – आवश्यकतानुसार (गुँद्नका लागि)
सुक्खा मेवा (काजु, बदाम, नरिवल) – सानो टुक्रामा काटिएको
इलायची पाउडर – १/२ चम्चा (स्वाद अनुसार)
बनाउने तरिकाः
चिनी घोल्नः चिनी वा गुडलाई थोरै पानीमा घोलेर पिठोमा हाल्नको लागि तयार गर्नुहोस्। यसले मिष्टान्नलाई मिठास दिन्छ।
मिश्रण तयार गर्नुहोस्ः गहुँको पिठोमा घिउ, सुक्खा मेवा, र इलायची पाउडर मिलाएर राम्रोसँग मिश्रण गर्नुहोस्।
गुँद्नेः चिनीको घोल बिस्तारै हाल्दै मिश्रणलाई गुँद्न थाल्नुहोस्। पिठोलाई नरम र टाइट बनाएर लाटो आकारको बनाउनुहोस्।
आकार दिनुहोस्ः गुँदिएको पिठोलाई साना साना गेडा बनाएर मनपर्ने आकार दिनुहोस्। प्रायः ठेकुवाका लागि फूल, गोल वा चतुर्भुज आकारको मोल्ड प्रयोग गरिन्छ।
पकाउनेः यो आकार दिएका ठेकुवालाई बेक गर्न वा तेलमा तल्न सकिन्छ। बेक गर्दा ओभनलाई १८०°C मा प्रिहिट गरेर १५–२० मिनेटसम्म बेक गर्नुस्। तल्दा सुनौलो र कुरकुरो नहुन्जेल तल्नुहोस्।
ठेकुवाको उपयोगिता
पर्व र पूजामाः ठेकुवा विशेष गरी छठ पर्वमा भगवानलाई चढाउने प्रसादको रूपमा प्रयोग गरिन्छ। यसले परम्परागत धार्मिक र सांस्कृतिक महत्त्व पनि राख्छ।
पोषणः गहुँको पिठो, सुक्खा मेवा र गुडले यसलाई पौष्टिक बनाउँछ, जसले शरीरलाई ऊर्जा प्रदान गर्छ।
लामो समयसम्म टिक्नेः ठेकुवा लामो समयसम्म बिग्रिँदैन, यसैले यात्रा वा परिकारको रूपमा अन्य अवसरमा पनि सजिलै खाइन्छ।
ठेकुवा सरल तरिकाले बनाइने मिठाई हो, तर यसले सांस्कृतिक र स्वास्थ्यप्रद दुवै रूपमा महत्त्व राख्छ।
